Những cuộc phỏng vấn trong giả định

Những cuộc phỏng vấn trong giả định

Thật ra cách tìm xuống âm phủ để hỏi chuyện “các bậc tài hoa” đã chết như thế này từng được nhà văn Phạm Thị Hoài đầu têu với việc phỏng vấn Hồ Xuân Hương in ở Lao động chủ nhật số 2 ra ngày 10-12-1989; người viết bài này chỉ học đòi mà phỏng theo.

Nhưng tôi – xin mạn phép tự nhận—là có cách làm riêng.

Tinh thần nghiệp dư và những biến dạng hôm nay

      Tai nạn giao thông thường chỉ được nhắc tới trên báo chí khi xảy ra ở các trục đường lớn, người đi lại đông đúc, vụ việc ở mức độ nghiêm trọng, chắc chắn là có người chết.

      Còn theo lời Liên, một cháu giúp việc làm với gia đình tôi thì ở quê nó mấy năm trước, tai nạn như cơm bữa, gẫy chân sái tay là chuyện thường ngày, đi đâu chẳng nghe người kể. 

Nhật ký 2011 ( tuần XXX –XXXIV)

29-7
TÍNH ĐA NGHĨA CỦA NGHỆ THUẬT

Quan họ bài nào cũng hay nhưng riêng tôi thấy thích nhất hai bài. Một là Hoa thơm bướm lượn nói về cái tình trạng ngập ngừng xen lẫn nửa vời đâu cũng gặp trong cuộc đời này. Hai là Trên rừng ba mươi sáu thứ chim gợi ra cho người ta thấy vẻ đa dạng của thiên nhiên, trên đời chẳng cái gì độc tôn, đã có cái này phải có cái khác, tất cả tồn tại cạnh nhau mà không thể thay thế cho nhau.

Chuyện đời sống 79-82

1979

4/5

Ngày Phật đản. Những người tu hành vẫn có nét mặt hệt như mặt người ngoài đời mà tôi vẫn gặp. Sao ở giữa cảnh đèn nhang nghi ngút của chùa Quán Sứ, giữa bao nhiêu cụ bà thành tâm cúng vái, lại thấy một vị sư tuổi còn thanh niên, có nét mặt trông như một trung đoàn trưởng, tiểu đoàn trưởng nào đó, mà tôi từng thấy ở các mặt trận.

Bệnh sùng hàng ngoại: một hiện tượng lịch sử?

(TBKTSG) – Đọc lại Đại Việt sử ký toàn thư, kỷ nhà Lê, có thể bắt gặp một chi tiết nhỏ các sách vở thời sau ít nhắc tới. Năm Giáp Dần 1434 “các chánh sứ Lê Vĩ và Nguyễn Truyền sau khi đi sứ mua rất nhiều hàng phương Bắc, đến 30 gánh. Triều đình ghét họ giở thói buôn bán định làm cho họ phải hổ thẹn, mới sai người thu lấy hết đem bầy phơi ở sân điện rồi sau mới trả lại. Việc này rồi thành lệ thường”.

Chống tham nhũng kiểu Chí Phèo

      Trong các chương trình địa lý bọn tôi học những năm sau hòa bình 1954 thường có câu đất nước mình rừng vàng bể bạc. Các vùng khoáng sản là cả một niềm tự hào.Tin tức về mỏ than in trang nhất trên các báo gây ấn tượng không chỉ với các đoàn xe và cần cẩu hoành tráng, mà còn hình ảnh những người thợ mỏ đi sâu vào lòng đất, khai thác khu mỏ một cách khoa học. Biểu tượng của một nền sản xuất hiện đại đấy !

Một ngàn lý do để … mãi mãi lãng phí

Truyện ngắn Giá ai cho cháu một hào của Nguyễn Công Hoan kể về một đứa nhỏ đi ăn cắp  bị giải về quê. Nó than thở mỗi lần như thế này, nhà nước tốn về nó có đến bảy tám đồng bạc trong khi đó giá có ai  cho nó một hào làm vốn, nó có đôi thùng đi gánh nước thuê, thì cũng chẳng đi ăn cắp làm gì. Đại ý tác giả muốn nói: do tiếc những món nhỏ, người ta lãng phí những món rất to mà không  hay biết.

Thói quen “ thích mua hàng ngoại “ đã hình thành như thế nào ?

Ô nhiễm ở các đô thị gấp hàng chục lần mức cho phép. Rừng đầu nguồn bị tàn phá hàng ngày. Khoảng 16.000 công chức ưu tú bỏ việc nhà nước ra làm riêng. Học sinh thi tốt nghiệp phổ thông viết những bài văn đọc lên cười ra nước mắt. Lạm phát hai con số. Phân bón bán cho nông dân cũng giả …

Nhật ký 2011 ( tuần XXVII –XXIX)

3-7

      ĐẾN VẼ MA CŨNG KHÔNG XONG!

      Nhiều người thường làm ra vẻ cao đạo bảo rằng vẽ người mới khó chứ vẽ ma thì dễ nhất còn gì!  Hóa ra vẽ ma cũng khó lắm. Bài báo Phim kinh dị Việt: chỉ luẩn quẩn với ma, cho biết trong các phim ma – kinh dị của điện ảnh Việt, ma nhất là nhân vật luôn miệng “ma ma”, nhưng chẳng làm khán giả sợ. Xem thấy buồn cười bởi máu me chả ra máu me, oan hồn chả ra oan hồn. Ma mà như… hề– loại hề rẻ tiền!

Năng lực tự kiềm chế

Các giá trị đạo đức trong sự phát triển kinh tế là tên bài viết của một nhà nghiên cứu nước ngoài – ông Harry D. Gideonse. Trong đó, ông đưa ra năm đức tính cần thiết cho một nước muốn đi vào công nghiệp hóa – hiện đại hóa. Chú ý, đây không phải lời khuyên nhủ hay mách mối làm ăn, mà là nói chuyện đạo đức.

Hiện đại nửa chừng

Làng nghề kêu cứu
Thoạt nghe chắc mọi người nghĩ tới một số làng nghề ở đồng bằng Bắc bộ làm ăn sa sút, mặt hàng thủ công không đủ sức cạnh tranh với các loại hàng làm bằng máy móc và nghề tổ bị xếp xó. Đó là một loại “làng nghề kêu cứu” lâu nay báo chí đã viết.

Con người và tư tưởng thời bao cấp

NHÂN CUỘC TRƯNG BÀY VỀ
Cuộc sống Hà Nội 1975-86

         

 Một cách làm sử

       Mặt nghệt ra như mất sổ gạo. Một yêu anh có may ô — Hai yêu anh có cá khô để dành — Ba yêu rửa mặt bằng khăn— Bốn yêu anh có cái quần đùi hoa.

Nhật ký 2011 ( tuần XXV –XXVI)

TINH HOA KHÔNG CÓ ĐẤT SỐNG

Tháng trước đọc được một tin nói nghề phân tích chứng khoán hết thời làm ăn. Lý do, nay là lúc giao dịch như đi đêm, mò mò mẫm mẫm; việc sử dụng các loại lý tính để phân tích và đánh giá là vô nghĩa và người ta chỉ còn sống theo cảm tính.
Nay lại thấy bài Phận hoa thời đắt đỏ cho biết ở Đà Lạt, từ sau tết đến nay, các loại hoa đồng loạt mất giá thê lương, giá bán đều dưới giá thành. Có bà chủ đã dỡ bỏ đốt phá cả góc vườn hoa của mình.

Xã hội học chiến tranh

Ghi chép từ một công trình
nghiên cứu xã hội học Nga

Nếu đọc bài viết Bối cảnh lịch sử Việt nam giai đoạn 1558-1802 tập san Nghiên cứu Huế tập VII, NXB Thuận Hóa 2010, ở tr 93-95, người ta sẽ  thấy nhà sử học Nguyễn Hữu Châu Phan cho biết :

             “Họ Nguyễn trong lãnh thổ Đàng Trong từng dùng chính sách táo bạo” biến hết dân làm binh”.

“Một tu viện trưởng là Choisy, đến Đàng Trong vào năm 1656 nhận xét “Người Đàng Trong chỉ sống với chiến tranh.”

Nhật ký 2011 ( tuần XXII –XXIV)

31-5

      Ra lại có một ngày mang tên ngày thế giới không hút thuốc lá!
     Tôi ít ra đường song vẫn có cảm tưởng dạo này người hút thuốc trên đường, tại các địa điểm công cộng, nhiều hơn so với một hai năm trước. Giống như bia rượu vậy.
      Nghe tôi nói một thanh niên 18  tỏ vẻ đồng tình:
— Tại vì đời sống quá căng thẳng bác ạ!

Muối không còn mặn

(TBKTSG) – Hồi lễ hội còn đang mùa sôi nổi, thỉnh thoảng lại thấy trên báo có bài tố cáo cán bộ nhiều cơ quan Hà Nội dùng xe công đi hội, và người ta đặt vấn đề không thể dùng phương tiện công của Nhà nước vào việc riêng như thế được.

Tuổi trẻ miền Nam 1969

Trên tờ Khởi hành , tuần báo tồn tại ở Sài Gòn từ 1969 đến 1973, từng có một cuộc phỏng vấn theo kiểu mời bạn đọc viết chung quanh chủ đề tuổi trẻ miền Nam 1969. Dưới đây là một số trích đoạn các phát biểu hồi đó, chúng tôi chép lại trong sổ tay và quên ghi chính xác xuất xứ từng ý một – rất mong bạn đọc lượng thứ!

Chuyện đời sống 1980(2)

16/6

Phổ biến một nghị quyết mới, có các nhận định

– Người ăn lương đã đến mức không thể chịu được nữa.

– Chống tiêu cực, không chống nổi.

– Ta đầu tư vào xây dựng cơ bản quá nhiều. Nhiều công trình đắp chiếu nằm đấy, khi xong cũng đã lạc hậu.

Chuyện đời sống 1980

Lời dẫn

1980 quả là một năm đặc biệt trong đời sống xã hội, nên mặc dù chỉ quen ghi chép về các sinh hoạt trong giới văn học,  trong năm ấy, tôi cũng thường rải rác “vào sổ”  các sự kiện hàng ngày được nghe được biết trong sổ tay, ghi một cách thật gọn và không kèm theo bình luận.

 Lọc lại một số đoạn ghi năm ấy  như bạn đọc sẽ đọc dưới đây, tôi hiểu mình thực ra vẫn chỉ làm việc theo hướng suy nghĩ lâu nay, —  mong  từ cái nhỏ hiểu ra cái lớn và lấy quá khứ để giải thích hiện tại. 

Tiếng vọng từ TRẦN HUYỀN TRÂN

Ngày 2-6-2011 , một cuộc hội thảo về Trần Huyền Trân đã được tổ chức tại Hà Nội.

Hội thảo là để ghi nhận đóng góp của ông với chèo cổ.

Nhưng Trần Huyền Trân còn là một nhà thơ.